اگر تاکنون به استفاده از یک دستگاه بیسیم نظیر تلفن همراه هوشمند در نزدیکی یک اجاق ماکروویو روشن پرداخته باشید، حتماً با تداخلات پیش آمده از جمله قطع سیگنال و ارتباط با مودم و ... نیز آشنایی دارید، اما علت اصلی رخداد این مهم چیست و آیا خطری از جانب آن سلامتی انسان را تهدید میکند؟ جهت درک بهتر موضوع بهتر است تا ابتدا با باندهای فرکانسی مورد استفاده توسط دستگاههای مختلف آشنایی بیشتری پیدا کنیم.
در سال 1947، انجمن بینالمللی ارتباطات مخابراتی اقدام به تأسیس و برقرار ساختن بستری تحت عنوان باندهای صنعتی، علمی و پزشکی (ISM Bands) نمود. هدف از ایجاد زیرساخت فوق تعریف نمودن استانداردهای بهخصوص برای دستگاههای بیسیم مختلف جهت جلوگیری از تداخل آنها با یکدیگر و تعیین باندهای فرکانسی کاملاً متمایز از یکدیگر بوده است تا امکان استفاده از انبوه سختافزارهای ارتباطی و فراهم آوردن خدمات رادیویی در یک محیط نظیر منزل امکانپذیر شود. همانطور که مستحضر هستید دستگاههای بیسیم بهمنظور ارسال و دریافت اطلاعات اغلب به استفاده از امواج رادیویی پرداخته و تمایز موجها از یکدیگر در انتقال صحیح محتویات و عدم تداخل آنها با یکدیگر بسیار تأثیرگذار میباشد.

انجمن بینالمللی ارتباطات مخابراتی در سال تأسیس بستر اشاره شده فرکانس 2.4 گیگاهرتز را بهعنوان طیفی بدون مجوز و جهت استفاده بهصورت کاملاً اختصاصی فقط در اجاقهای ماکروویو مورد معرفی و شناخت قرار داد. علت اصلی اختصاص باند مذکور برای مصادفی همچون پخت غذا به فاکتورهای منحصر به فرد آن نظیر نیاز به توان بسیار کمتر جهت مخابره، سادگی حفظ و نگهداری آن در یک محفظه بسته و قابلیتهای گرمایشی آن باز میگردد که در کنار یکدیگر در کاهش موانع سد راه طراحی و ساخت اجاقهای فوق برای استفاده خانگی و کاهش هزینه نهایی محصولات تأثیرات بسیاری را فراهم آوردهاند، اما با پیشرفت علم و پای در میدان گذاشتن دستگاههای دیگر نظیر تلفنهای همراه بیسیم، واکی تاکی، وای فای و ...، گستره استفاده از باند فرکانسی فوق ناگهان با افزایش دوچندانی همراه شده و بهکارگیری آن امروزه در بسیاری از وسایل موجود در اطراف انسان قابل مشاهده میباشد.
همانطور که پیشتر نیز اشاره شده، هدف اصلی از تعیین باند فرکانسی 2.4 گیگاهرتز به اجاقهای ماکروویو، مؤلفههای منحصر به فرد و توانایی آن در پختن و گرم نمودن غذا میباشد، اما امروزه بسیاری از دستگاههای بهکار گرفته شده توسط انسان به استفاده از طیف فوق جهت تدارک عملکرد خود مبادرت میورزند که از جمله اصلیترین آنها میتوان به فناوری وای فای اشاره کرد، بر همین اساس از آنجایی که هدف اصلی از تمایز باندهای فرکانسی جلوگیری از تداخل آنها با یکدیگر میباشد، لذا استفاده همزمان اجاقهای ماکروویو و مودمهای وای فای از یک فرکانس ویژه، پاسخ واضحی بر قطع سیگنال و ارتباط تلفن همراه با شبکه اینترنت در نزدیکی یک اجاق ماکروویو میباشد؛ البته ذکر این نکته نیز ضروری است که بروز تداخل منوط به روشن بودن اجاق بوده و هنگام قرار داشتن آن در وضعیت غیرفعال آنچنان تأثیری را به خود اختصاص نمیدهد.

اکنون سؤال بزرگی که ممکن است پیش آید کاربری کاملاً متفاوت مودمهای وای فای و اجاقهای ماکروویو از یکدیگر است. اگر یک اجاق ماکروویو با استفاده از باند فرکانس 2.4 گیگاهرتز به پخت و پز و گرم نمودن غذا مبادرت میورزد، پس چرا امواج ساطع شده از آنتن یک مودم وای فای به سوختن پوست و اندامهای داخلی بدن انسان منتهی نشده و برای سلامتی وی خطرآفرین نمیباشد؟
(البته ذکر این نکته نیز ضروری است که مخرب بودن امواج وای فای برای سلامتی انسان در طی بررسیها و مقالات مختلف موضوعی اثبات شده بوده و روشن بودن پیوسته دستگاه مودم در یک منزل با بروز مشکلاتی نظیر آلزایمر، فراموشیهای لحظهای، افزایش اضطراب، کاهش آستانه تحمل اعصاب، سقط جنین، سرطان و ... در دراز مدت رابطه مستقیم دارد. این مهم نه تنها برای وای فای، بلکه امواج رادیویی مورد استفاده توسط تلفنهای همراه بیسیم نیز صادق بوده و افرادی که علاقه بسیاری به صحبتهای طولانی مدت با تلفن همراه داشته و یا دستگاه را پیوسته در نزدیکی خود نظیر کیف، جیب، دست و ... نگاه میدارند نیز موارد فوق مشاهده شده است، بنابراین پیشنهاد میشود تا جهت حفظ سلامتی خود، مکالمات طولانی مدت را با تلفنهای مبتنی بر خطوط زمینی به انجام رسانده و استفاده از گوشی موبایل را حدالامکان به حداقل ممکن کاهش دهید).
پاسخ اصلی این سؤال در توان امواج مخابره شده و جهت گسیل آنها نهفته است. یک اجاق ماکروویو جهت پخت و پز و گرم نمودن غذا موجی را با توانی نزدیک به 1000 وات یا 1 کیلووات تولید و سپس ارسال میکند. علاوه بر آن قدرت تولید امواج با توجه به گزینههای مختلف قرار گرفته بر روی اجاق متفاوت بوده و ممکن است به کمتر و یا حتی بیشتر از یک کیلوولت وات نیز فزونی پیدا نمایند؛ این در حالی است که میزان توان تولیدی توسط یک مودم وای فای در حدود 100 میلیوات (0.1 وات) میباشد که نسبت به اجاق ماکروویو بسیار کمتر است، بنابراین سوختن پوست بدن انسان در نتیجه پخش امواج وای فای در فضای منزل مستلزم افزایش ده هزار برابری توان آن میباشد.
نکته دیگری که دقت به آن ضروری است جهت گسیل امواج میباشد. یک اجاق ماکروویو موجی را با توان یک کیلووات تولید و سپس به متمرکز نمودن آن به سمت مرکز فضای درونی خود میپردازد. امواج پس از برخورد با موانع که همان دیواره، قسمت کفی و سقف اجاق میباشند تغییر جهت پیدا کرده و در زوایای مختلف منعکس میگردند. علت اصلی استفاده از صفحه دوار در اجاقهای ماکروویو و چرخش آن هنگام آن قرارگیری ظروف بر روی آن، در معرض قرار گرفتن غذا از تمام جهات ممکنه و گرم شدن یکدست آن میباشد. فضای درونی اجاقهای ماکروویو با توجه به طراحی و همچنین جهت گسیل اولیه امواج متفاوت بوده و برخی از اجاقها ممکن است در موقعیت بهخصوصی از صفحه دوار خود (نقاط داغ) بهترین کارایی را داشته و غذا را با حداکثر راندمان گرم نمایند که در بسیاری از دستگاههای مختلف در مرکز صفحه میباشد، زیرا انعکاس امواج با توجه به ثابت بودن فضای داخلی اجاق اغلب با زاویه ثابتی صورت میپذیرد.

آنتنهای قرار گرفته در مودمهای وای فای امواج را بهصورت یک گوی سهبعدی در تمامی جهات گسیل کرده و به متمرکز نمودن آنها نمیپردازند، لذا حجم عظیمی از امواج در بینهایت جهت منتقل شده و دیگر همانند اجاقهای ماکروویو در یک زاویه خاص حرکت نمیکنند. بر همین اساس توان تولیدی بسیار کمتر و ارسال امواج در طیف گستردهای از جهات مختلف در عدم سوختن پوست بدن انسان هنگام استفاده از فناوری وای فای تأثیرگذار میباشد.
اجاقهای ماکروویو با توجه به بدنه و پوشش حفاظتی مورد استفاده در طی مراحل طراحی و ساخت تا حدود فراوانی امواج تولیدی را در فضای درونی خود محبوس میکنند، اما انعکاس امواج در جهات و زوایای گوناگون و همچنین توان بسیار بالای آنها منجر به نشت بخشی از امواج به خارج از فضای اجاق میشوند. بر همین اساس از آنجایی که فناوری وای فای و دستگاههای ماکروویو هر دو از فرکانس ثابت 2.4 گیگاهرتز استفاده میکنند، لذا تداخل آنها با یکدیگر امری کاملاً اجتنابناپذیر محسوب میشود. تداخل مودم وای فای برای یک اجاق ماکروویو به هیچ عنوان قابل لمس نیست، زیرا اجاق از کاربری پیچیدهای برخوردار نبوده و تنها به گرم نمودن غذای قرار گرفتن در درون خود میپردازد، اما عکس این مهم، یعنی تداخل اجاق با مودم وای فای به دلیل ارسال اطلاعات بهوضوح قابل مشاهده میباشد، بنابراین پیشنهاد تا بهمنظور جلوگیری از بروز این مهم و قطع ارتباط با شبکه گسترده وب هنگام روشن بودن اجاق ماکروویو، از آنها فاصله گرفته و همچنین از قرار دادن اجاق در نزدیکی مودم و یا رپیترهای امواج نیز خودداری به عمل آورید.